MENDEKOSTE EGUNA A
Lehen irakurgaia
( Izpiritu Sainduaren jaustea dizipuluen gainerat )
Apostoluen Egintzetarik 2,1-11
1 Mendekoste eguna etorri zenean,
toki berean bildurik zauden dizipulu guziak.
2 Bat-batean harrabotsa izan zen zerutik, haize azkar baten ufa iduria,
eta heiek zauden etxe guzia bete zuen.
3 Orduan, suzko mihiak bezalako batzu agertu zitzaizkioten,
eta bakotxaren gainean bana gelditu.
4 Denak Izpiritu Sainduaz bete ziren,
eta hizkuntza arrotzez mintzatzen hasi,
Izpirituak bakotxari emaiten zion bezala.
5 Egun heietan Judu jainkozale ainitz bazen Jerusalemen,
zerupean diren herrialde guzietarik etorriak.
6 Harrabots hura entzutean, jendetza handia bildu zen harat,
eta harriturik zauden,
nork bere hizkuntzan mintzatzen entzuten baitzituen.
7 Harriturik eta xoraturik, erraiten zuten :
“ Mintzo diren horiek, ez ote dira denak Galilearrak?
8 Gutarik bakotxak nolaz entzuten ditu bere ama-hizkuntzan?
9 Badira gurekin Partiar, Mediar, eta Elamdarrak;
Mesopotamian, Judean eta Kapadozian,
Itsas Beltzaren hegietan, Azian bizi direnak ere;
10 badira Frigia eta Panfiliakoak, Egipto
eta Zirene inguruko Libia aldekoak, bai eta Erromatarrak ere;
11 eta denek , Judu eta judu-berri, Kretar eta Arabiar,
gure hizkuntzetan aditzen ditugu Jainkoaren miragarriak aipatzen.”
Giristinoen besta izan aintzin, Mendekoste Juduen besta bat zen. Eta Juduen besta bat izan
aintzin, laborantzako besta zen, uzta bildu eta egiten zena. Besta bat noiz eta nola sortu den ez da
sekulan xuxen jakiten ahal : ixtorioan zehar, ohidura batzuen arrastoak agertzen dira, han eta
hemen. Mendekoste bestarentzat, hastapenean atxemaiten da laborantza besta bat eta polliki polliki
Elkargoaren orroitzapenak xertatu bezala dira, izpiritual maileraino. Erran dezagun Bazko
bestarentzat gertatu dena Mendekosteko bestarentzat berdin gertatu dela.
Mois aintzin, Bazko besta egiten zen. Laborariek eta abere-hazleek beren ohidurak
bazituzten udaberrikari. Menturaz, bi besta horien artean, lehena udaberriko uzta hastean eta bertzea
uzta bururatzean lokarri bat zitaken. Bien artean sei-zortzi aste ziren. Jalgitza liburuak dio Egiptotik
ateratzea Bazko bestarekin egin zela. Ordutik, udaberrian egiten ziren ohidurek, Jainkoak bere
populua nola askatu zuen ospatzen zuten. Horra nola Bazko bilakatu zen Egiptotik ateratzearen
ospakizuna. Gisa berean, Jalgitza liburuak erraiten du Jainkoak Moiseri manamenduak eman
ziozkala Egiptotik ateratu ondoan. Ondorioz, uzta-besta aldatu da eta Legearen emaitea bilakatu.
Gero bi besta horieri beren egunak emanak izan zaizkiote, zazpi aste utziz bat bertzearen artean.
Emeki-emeki Izraelek lokarri sakona atxeman zuen bien artean: Bazko, gorputzaren
librantza, esklabotasunetik ateratzea. Bainan esklabotasuna ez da bakarrik gorputzarena. Beraz,
Mendekoste, Jainkoak Legea emaitearen besta, librantza izpiritualaren besta bilakatu zen. (Izraelek
Legea azkatasunaren bidea dela sinesten du).
Jesusen denboran, juduen Mendekoste hori, legea eman zitzaioneko besta, besta guziz
premiatsua zen : Jerusalemerat beilaz joaiteko urteko hiru bestetarik bat. Egungo irakurgaiak hori
oroitarazten du hastean : „Mendekoste eguna etorri zenean, toki berean bildurik zauden dizipulu
guziak.“ San Luk Jesusen dizipuluez mintzo da, bainan testoak erraiten du ere hiri guzia jendez
betea zela, toki guzietarik etorriak : „Egun heietan Judu jainkozale ainitz bazen Jerusalemen,
zerupean diren herrialde guzietarik etorriak.“ Jesus hil zen urtean sekulako jendaldia bazen beraz
Jerusalemen. Nahitara erraiten dut Jesus „hil zen“ urtea, haren pizteaz mintzatu gabe, zeren pizte
hori ixiltasunean baitago oraino. Jerusalemerat etorri jende horrek ez zakien nor zen Jesus, ez zer
gertatu zitzaion. Urte hori bertze urte guziak bezalakoa zen eta Mendekoste besta hori bertze guziak
bezalakoa.
Dizipuluentzat, urte hortako Mendekoste ez da bertze urtetakoa bezalakoa. Heientzat, deus
ez da berdin. Alabainan ez dakite batere zer gertatuko den! Ongi konpreniarazteko egiazki zer
gertatu den, Lukek preseski kondatzen du gertakaria. Testamendu Zaharreko hiru testo aipatzen
ditu: Legearen emaitza Zinaiko mendiaren gainean; Joel profetaren hitza; Babel dorrearen ixtorioa.
Has gaiten Zinai mendian gertatutik. Suzko mihiak, arrabots „haize azkar baten ufa iduria“,
xehetasun horiek oroitarazten dute zer gertatu zen Zinai mendian, Legea Moiseri emaitean: Jainko
Jauna su baten erdian agertu zen, suaren kea altxatu zen labe batekoa iduri, eta mendi guzia
daldaratu zen. Mois Jainkoari mintzatu zitzaion eta Jaunak ihardesten zion ortzi-karraskan.
Gertakari hura aipatuz, Lukek adiarazi nahi du urte hortako Mendekoste hori bertze Zinai bat dela.
Bere Legea populuari eman zion bezala, Jainkoak bere Izpiritua emaiten dio orain. Jaunaren Legea
harrizko lauzetan izkiriatu zen lehen; orain, haragizko bihotzetan.
Bigarrenekorik, Lukek Joel profeta aipatzen du : „Ene izpiritua denetan zabalduko dut” dio
Jaunak. Eta hemen, herrialde guzietarik etorri direnak kondatzen ditu “zerupean diren herrialde
guzietarik etorriak”.
Azkenekorik, Babeleko gertakaria. Lehen egintza: jende guziek hizkuntza bera zuten. Obra
haundi bat egitea erabaki zuten: animaleko dorre bat! Bainan Jainkoak hizkuntzak nahasi zituen. Ez
zuten gehiago elgar ulertzen ahal. Zer pentsa gertakari hortaz ? Jainkoak gure ongia nahi duenaz
geroz, ez da pentsatzen ahal gu makurtzeko egin duela gauza hori. Beraz zerbait konpreniarazi nahi
dauku. Zer litaike ulertu behar duguna ? Pentsamendu bakarra, asmu bakarra ukaitea, ez dela bide
ona. Elkartasuna bilatzea, gauza ona da, bainan elkartasuna desberdintasunarekin egina da.
Batasuna ez da berdintasuna. Batasuna ez da berdintasunean. Maitasunaren batasuna
desberdintasunean da.
Babeleko gizarteak desberdintasuna ikasten du; Mendekostez, desberdintasunaren bidez den
batasuna ikasten du. Ordutik, zerupean diren herrialde guziek beren desberdintasunezko mintzaira
guzietan aipatzen dute mezu bakar hau: Jainkoaren miragarriak!
Salmoa 103
Leloa: Jainkoa, zure Izpiritua igor guri,
Mundu guzia dadin berri!
Eskerrak eman, nere arima, Jainkoari:
Handi zare zu handi, Jainkoa, izigarri!
Zein diren nasai zure egintzak, Jainko Jauna,
Zuk egin hoitaz lurra betea dago dena.
Begitartea zuk gordetzean, denen lotsa,
Zuk hatsa kenduz, heien gorputza zer errautsa!
Berpizten dira zuk igortzean zure hatsa,
Eta betbetan berritua da mundu hitsa.
Jainko Jaunari betiereko laudorio,
Moldatu hoitan duela beti bozkario.
Nik diotana izan bekio laketgarri:
Jainkoa baitan duket nik beti boz-iturri.
Egungo salmoa laudoriozko salmo bat da. Ez da harrigarri Mendekostez irakurtzea. San
Lukek apostoluen egintzetan kondatzen du nola Apostoluek, Mendekoste goizean, Izpiritu Saindua
bere baitan zuten, nola Jainkoaren miragarriak aipatzen zituzten, hizkuntza guzietan. Ez da fededun
izaite beharrik kreazionearen aintzinean miretsirik egoiteko. Jendalde guzietan atxemaiten dira
olerki ederrak naturaren edertasuna aipatzen dutenak. Egipton bereziki, faraon baten hobian, olerki
bat aurkitu dute Akh-en-Aton edo Amenofis laugarrenak idatzia, jainkotzat daukan Iduzkiaren
ohoretan. Delako Amenofis hori bizi zen Ebrearrak Egipton zirelarik. Hauek ezagutzen zuketen
olerki hori. Faraonen olerkia eta salmo hunen artean badira berdintasunak: mirestearen hizkuntza
berdina da munduan zehar. Bainan desberdintasunak dira interesgarriak: horiek dira Elkargoaren
populuari eman goiargiaren herrestoak.
Lehen desberdintasuna, baitezpadakoa Izraelen fedearentzat : Jainkoa Jainko da, ez da bertze
Jainkorik, eta iduzkia ez da jainko. Ohargarri da Hasiera liburuan Bibliak artoski iduzkia eta ilargia
beren lekuan ezartzen dituela. Ez dira jainko; argiak dira, bertzerik ez. Kreaturak dira heiek ere,
bertset batek erraiten duen bezala: “Zuk Jauna, egunak seinalatzen dituen ilargia egin zinuen, eta
ere iduzkia, bere sartzea dakiena.” Jainkoa da egiazki denen egile.
Bigarren desberdintasuna: Kreazionea ona da. Oihartzun bat litake Hasiera liburuan
kausitzen den errepikari: „eta Jainkoak ikusi zuen ongi zela“. 103. salmo hau Hasierako ixtorioa
bezala egina da: kreazioneko sei egunak ditu aipatzen, bat bertzearen ondotik, lerro lerro, gizakia
emanez buru, Jainkoaren hatsarekin.
Hirugarren desberdintasuna: kreazionea ez da lehengo denborakoa. Jainkoak ez du mundua
egin eta bere gisa utzi. Lokarri bat bada beti Jainkoa eta kreaturen artean. Erraiten dugularik,
„sinesten dut Jainkoa baitan, zeruaren eta lurraren kreatzailean“, ez dugu bakarrik lehengoa
aitortzen, bainan Haren esku girela beti onartzen : „begitartea zuk gordetzean, denen lotsa, zuk
hatsa kenduz , heien gorputza zer errautsa! Berpizten dira zuk igortzean zure hatsa, eta betbetan
berritua da mundu hitsa.“
Bertze berezitasun bat Izraeldarren fedean: kreazionearen buruan, gizon eta emaztea.
Kreazionearen erregetasuna ukan dute, Jainkoaren hatsaren medioz. Holako gauza harrigarri bat
gogoratzera ausartatzeko behar zen goiargi bat. Hau da ospatzen Mendekostez: gu baitan den
Jainkoaren izpiritua dardarikatzen da Jainkoaren aitzinean.
Azkenekorik, jakina da kreazioneari buruzko gogoeta guziak Elkargoari begira eginak direla
Izraelen. Lehenik librantzaren esperientzia egin du, eta gero kreazionea ausnartu du esperientzia
horren argitan. Salmo huntan esperientzia horren herrestoak ageri dira.
Bigarren irakurgaia
( Kristoren Izpirituak emaiten dio Elizari batasuna )
Jondoni Paulok Korintiarreri 12, 3b-7. 12-13
Haurrideak,
3 Izpiritu Saindua gabe, nehork ez dezake erran: “ Jauna da Jesus.”
4 Ainitz gisetako dohainak badira, bainan Izpiritu bera.
5 Ainitz gisetako zerbitzuak, bainan Jaun bera.
6 Ainitz gisetako egintzak, bainan Jainko bera,
guzietan guzia egiten duena.
7 Bakotxari guzien onerako emana zaio
Izpirituaren agertzeko dohaina.
12 Gorputzak, bat izanik ere, menbro ainitz ditu;
bainan menbro guziek, ainitz izanik ere,
gorputz bat bera osatzen dute.
Gauza bera da Kristorekin ere.
13 Gu guziak, Judu ala pagano, esklabo ala libre,
Izpiritu bat berean bataiatuak izan gira, gorputz bat bakarra egiteko.
Eta guziek Izpiritu bat beretik edan dugu.
Pundu bat azpimarratzekoa dena idatzi huntan hauxe da: Paulok gizonen arteko berexkuntza
guziak ezeztatzen dituela. Ez da nehor bertzeak baino gorago gelditzen denik “judu ala pagano,
esklabo ala libre”. Oraitik konda den gauza bakarra da Izpiritu bakarrean sartu gaituen bataioa,
Kristoren gorputz bakarrean bakotxak hartzen dugun partea. Arrazakeria guziak baztertzekoak dira.
Denbora haietan berexkuntzak heldu ziren, oroz gainetik, judu edo pagano eta ere esklabo edo jende
libro izaitetik.
Egungo egunean, bi mila urteren buruan, Eliza nolakoa bilakatua den ikusiz, bere barneko
hierarkiarekin, berdintasunaren problema edo arazoa hor da. Paulorentzat, denak gorputz beraren,
Kristoren gorputzaren menbro gira, eta ordenatua dena ez da ordonatua ez dena baino gorago,
bakarrik ikusten ez den Kristoren gorputz horren ikusten den seinalea.
Pauloren bigarren mezua hauxe da: Gure arteko ezberdintasunak elkarrentzat aberasgarri
diren dohainak dira. ” Bakotxari guzien onerako emana zaio Izpirituaren agertzeko dohaina.”
Bainan gure arteko liferentziak, zein usu ez ditugu elkar mexpretxatzeko estakuru baizik. Guk,
Euskaldunek, baginuke gai huntaz ainitz erraiteko. Bainan ez gira munduan bakarrak kasu huntan
girenak! Mendekosteren mezua, hain xuxen, bakotxak ukan dohainak atxikiz, elkarren errespetuan
eta estimuan handitzea da. Alabainan, egun huntan emana zaukun Izpiritua, Aita eta Semea
elkartzen dituen Izpiritua da, Amodio den Izpiritua.
Veni Sancte Spiritus
1 – Zato, Izpiritua
Eta guri zerutik
Igor zure argia.
2 – Zato beharren aita,
Zato dohain emaile
zato bihotz argia.
3 – Minen eztitzailea,
Arimen baitan zauden
Arintzaile gozo.
4 – Lan aldietan pausu,
Kar aldietan bake,
Nigar minetan gozo.
5 – Oi argi dohatsua,
Bete bihotz barnea
Fededun guzieri.
6 – Zure laguntza gabe
Ez da deus gizonean
Deus hobengabe denik.
7 – Garbi lohitsu dena,
Ihinzta idor dena,
Senda zaurturik dena.
8 – Hunki gogor dagona,
Susta hotzik dagona,
Xuxen makur doana.
9 – Eman fededuneri,
Dena zuri baitaude,
zazpi dohain sainduak.
10 – Eman merezimendu,
Eman hiltze saindua,
Eman zeruratzea.
Amen !
Ebanjelioa
Alleluia, alleluia
Etor, Jaunaren Izpiritua, etor zaite!
Zutan sineste duten bihotzak, otoi, bete!
Eta pitzazu heien baitan
Amodiozko zure sua!
Jesu Kristoren Ebanjelioa jondoni Joaniren liburutik 20,19-23
19 Jesus hil-eta, asteko lehen egunean, ilunabarrean,
ateak hetsirik zauden dizipuluak, juduen beldurrez.
Jesus etorri zen, eta heien erdian zagola, erran zioten:
“ Bakea zueri!”
20 Hori erran-eta, erakutsi ziozkaten eskuak eta sahetsa.
Dizipuluak bozkarioz bete ziren, Jauna ikustearekin.
21 Jesusek berriz erran zioten:
“ Bakea zueri!
Aitak igorri nauen bezala, nik ere igortzen zaituztet.”
22 Hola mintzaturik, ufatu zioten gainerat, eta erran:
“ Har zazue Izpiritu Saindua!
23 Nori ere bekatuak barkatuko baitiozkatzue,
barkatuak izanen zaizkio.
Nori ere atxikiko baitiozkatzue,
atxikiak izanen zaizkio.”
Hola mintzaturik, ufatu zioten gainerat, eta erran : ” Har zazue Izpiritu Saindua!”
Apostoluen Egintzak liburuan ere ufa bat aipu da.” Bat-batean arrabotsa izan zen zerutik, haize
azkar baten ufa iduria, eta heiek zauden etxe guzia bete zuen.”
“Aitak igorri nauen bezala, nik ere igortzen zaituztet.” Hori erran eta beraz Izpiritu Saindua
emaiten diote. Eta gero “Nori ere bekatuak barkatuko baitiozkazue, barkatuak izanen zaizkio.”
Izpiritua emana zaiote beraz misio batentzat : bekatuak barkatzeko ! Jesusek berak hori ardietsi du
“Jainkoaren Bildotsa ” izanez. Joani Bataiatzaileak erran zuen bezala : ” Huna munduko bekatua
kentzen duen Jainkoaren bildotsa. ” Bildots hori Bazkoko bildotsa ere da, Jainkoaren populua
Egiptotik libratzen duena, bai eta ere bekatutik, herra eta bortizkeriatik. Jesus usu minzo da bere
misioaz. “Jainkoak ez du bere Semea mundurat igorrri hunen jujatzeko bainan bai hunen
salbatzeko…Jainkoak bere Seme Bakarra eman du gizon guziek hartan sinets dezaten eta horrela
betiereko bizia ardiets.”
“Nori ere (bekatuak) atxikiko baitiozkatzue, atxikiak izanen zaizkio.” Ez ditaike asma Zeruko
Aitak ez daukula barkatuko. Testamendu Zaharrak ere garbi erakusten du gu urrikitan sartu aintzin
Jainkoak jadanik barkatua daukula. Jainkoa izaitez emaitza eta barkamendu da.
Jainkoaren barkamendu hori bi maneretan iragarria ditaike. Guhauren solas eta egintzen
medioz. Guhaur “barkamendu ” izanez eta horrela Jainko barkatzailearen lekuko agertuz. Hori da
kreatura berria: emaiten eta barkatzen duen Izpiritua emana zauku. Izpirituak “Jainkoaren bildots”
egiten gaitu. Norbeit bada gutan barkamenduaren hitzak murmurikatzen dauzkiguna, eta herra eta
bortizkeria garraitzeko ahala emaiten daukuna.